Poczucie liniowości i symetrii ciała jest istotne w rozwoju dziecka od narodzin, ponieważ pozwala na osiągnięcie kolejnych kamieni milowych, czyli umiejętności przypisanych do danego etapu życia. Z problemem asymetrii ułożeniowej mamy do czynienia, gdy niemowlę po ukończeniu 3-4 miesiąca nadal skręca tułów stale w jedną stronę, ma problem z leżeniem w linii prostej, układa głowę cały czas na tej samej stronie, barki i biodra nie są ustawione w jednej linii. Niewielkie odstępstwa są akceptowalne, lecz pod warunkiem, że z czasem widoczny jest postęp – proces koordynacji ruchowej powinien następować harmonijnie.
Jak powstaje zjawisko asymetrii ułożeniowej u dzieci
Przyczyną w większości przypadków są ostatnie tygodnie ciąży i związana z nimi nieprawidłowa pozycja dziecka w brzuchu matki. Gdy miejsca jest bardzo mało, a także gdy przemieszczenie się do kanału rodnego nastąpi wcześnie, na przykład 4 tygodnie przed porodem (zwłaszcza w pierwszej ciąży, ponieważ w kolejnych zwykle przemieszczenie się do wchodu miednicy następuje około 2 tygodni przed porodem), ciało dziecka utrwala taką niesymetryczną pozycję. Za asymetrię ulożeniową odpowiedzialne mogą być także choroby tuż po urodzeniu. Organizm noworodka osłabiony lekami i walką z chorobą nie podąża za prawidłowym schematem rozwojowym. Ważne, aby w odpowiednim momencie rozpoznać problem i wdrożyć rehabilitację.
Skuteczne metody dla najmłodszych
Wyrównanie rozbieżności, aktywowanie poszczególnych części ciała, wypracowanie nawyku symetrycznego posługiwania się kończynami oraz redukcję nawyku układania ciała tylko w jedną stronę, można osiągnąć z zastosowaniem określonych ćwiczeń.
Metoda Vojty, choć z założenia opracowana na potrzeby terapii dziecięcego porażenia mózgowego, pozwala zniwelować objawy asymetrii. Wyrównanie deficytów mięśniowych między dwiema stronami ciała to sposób na aktywowanie wrodzonych procesów lokomocji, zapobieganie utrwalaniu nieprawidłowości w rozwoju ruchowym. Wspierany w ten sposób układ nerwowy zapamiętuje prawidłowe schematy zachowań, dzięki czemu dziecko ma szansę na prawidłowe funkcjonowanie.
Metoda NDT Bobath jest również często stosowana przy asymetrii ułozeniowej. Koryguje ona pole widzenia dziecka, reguluje napięcie mięśniowe, hamuje odruchy patologiczne, a wyzwala prawidłowe. Kluczową kwestią jest wpływ na napięcie mięśni, czyli na tak zwany tonus. Rozluźniane są mięśnie nadmiernie napięte, a aktywowane te, w których wymagane jest wzmożenie ich pracy. Tak jak w poprzedniej metodzie, tutaj również nie istnieje jeden schemat ćwiczeń. Każda terapia dotycząca asymetrii ułożeniowej opracowywana jest indywidualnie.
Znaczenie pielęgnacji w asymetrii ułożeniowej
Dopełnieniem metod fizjoterapeutycznych jest prawidłowa pielęgnacja niemowląt. Należy zwracać uwagę na pozycję niemowlęcia podczas:
- codziennej aktywności – do dziecka należy podchodzić od przodu, podawać zabawki w środkowej linii ciała, siedząc na kanapie układać dziecko w swoim zgłębieniu ud symetrycznie, aby mogło oprzeć swoje stopy na Twoim brzuchu.
- karmienia – zarówno przy karmieniu piersią, jak i z butelki, należy układać dziecko naprzemiennie na swojej lewej i prawej ręce. Po karmieniu należy trzymać dziecko w pozycji pionowej do odbicia również naprzemiennie, czyli na swoim lewym i prawym barku.
- układania do snu – przy centralnym ustawieniu łóżeczka w pokoju dziecko powinno leżeć naprzemiennie na lewym i prawym boku, a gdy łóżeczko znajduje się przy ścianie, należy zadbać, aby głowa dziecka patrzącego na pomieszczenie spoczywała raz na lewym, raz na prawym policzku.
Specjaliści z PAPILIO w Białymstoku pomagają dzieciom dotkniętym asymetrią ułożeniową w sposób zgodny z fizjologią, bezbolesny. Terapię można rozpocząć już w pierwszych tygodniach życia.
