Według poszczególnych definicji jako postawę ciała należy rozumieć kształt ciała wynikający z budowy i umiejscowienia konkretnych jego części. Dotyczy to odcinków tułowia oraz nóg, zawsze w swobodnej pozycji stojącej, ocenianych z profilu. Zniekształcenia kręgosłupa widoczne są jednak również u niemowląt, zanim jeszcze osiągnięty zostanie kamień milowy w postaci umiejętności samodzielnego stania. Wczesna diagnostyka wad postawy oraz wszelkich nieprawidłowości zwiększa szansę na realną pomoc dziecku, poprawę motoryki teraz i w przyszłości, może zapobiegać pogłębianiu się poszczególnych schorzeń.
Podłoże genetyczne oraz cechy nabyte
Na etapie noworodkowym rozpoznawane są między innymi zaburzenia kostnienia (najczęściej w kontekście dysplazji stawów biodrowych), obecność dodatkowych kręgów lub żeber, a także zaburzenia mięśniowe, w tym postępujący zanik mięśni. Są to wady wrodzone. Wśród nabytych natomiast rozróżniamy rozwojowe, czyli związane z przebyciem chorób, oraz nawykowe, będące efektem między innymi niedostatecznej ilości ruchu, przyjmowania nieprawidłowej pozycji podczas siedzenia. Znaczenie ma tez wiele czynników społecznych i środowiskowych.
Cechy świadczące o wadach postawy i rola ćwiczeń
Fizjoterapeuta dziecięcy pomaga w korekcji wad postawy poprzez dobór odpowiednich ćwiczeń, które – wykonywane regularnie – stanowią optymalne wsparcie na każdym etapie rozwoju dziecka od pierwszych tygodni życia. Stosujemy wtedy między innymi metodę Vojty oraz NDT Bobath.
U dzieci starszych, które potrafią wykonywać polecenia, pomocna jest metoda PNF.
Zanim przejdziemy do krótkiego omówienia poszczególnych schorzeń, należy sprecyzować, że określenia kifoza oraz lordoza bywają mylnie używane jako nazwy wad postawy. W medycynie oznaczają one naturalne krzywizny zdrowego kręgosłupa, całkowicie naturalne i prawidłowe.
Wracając do nieprawidłowości, najbardziej widoczne w pozycji stojącej to:
- plecy okrągłe (hiperkifoza piersiowa lub krzyżowa) – dotyczy odcinka piersiowego lub całego kręgosłupa; głowa i barki wysunięte są do przodu, a łopatki wyraźnie odstają;
- plecy wklęsłe (hiperlordoza) – nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym; widoczny jest przodujący brzuch oraz nadmierne uwypuklenie mięśni pośladkowych;
- plecy wklęsło-okrągłe – połączenie cech obu powyższych, czyli pogłębiona kifoza piersiowa i pogłębiona lordoza lędźwiowa; łopatki są rozsunięte, odstające;
- plecy płaskie – nadmierne spłycenie lub brak fizjologicznych krzywizn kręgosłupa; klatka piersiowa jest spłaszczona, barki nadmiernie wysunięte do przodu;
- skolioza (boczne skrzywienie kręgosłupa) – kręgosłup wygina się do boku, skręca oraz wypłaszcza; widoczna jest niesymetryczność wcięć w talii, różnica w wysokości ramion;
- klatka piersiowa lejkowata – zapadnięty mostek wraz z przylegającymi do niego żebrami;
- klatka piersiowa kurza – nadmierne wysunięcie mostka i żeber do przodu.
Celem fizjoterapii dziecięcej praktykowanej w PAPILIO jest wypracowanie nawyku autokorekcji postawy ciała. Ważne, aby dziecko trenując wykonywanie codziennych czynności zmieniało wzorce nieprawidłowe na właściwe. Istotne jest napinanie lub rozluźnianie poszczególnych mięśni, praca nad zwiększeniem ruchomości stawów. Przekłada się to również na poprawę wydolności układu krążenia krwi i funkcjonowania narządów wewnętrznych.
Rezultaty zajęć ze specjalistą również przy wadach kończyn dolnych
Od rehabilitacji niemowląt po fizjoterapię ze starszymi dziećmi, z troską wspieramy w zmaganiach z wadami postawy. Rodzaj aktywności podczas zajęć dobierany jest indywidualnie pod kątem wieku Pacjenta, konkretnego schorzenia, aktualnych zdolności psychoruchowych. Dotyczy to także ćwiczeń nóg, gdy celem jest korekcja:
- płaskostopia,
- kolan szpotawych, kolan koślawych,
- stopy szpotawej, stopy płasko-koślawej.
W przyjemnej atmosferze znacznie łatwiej o motywację i chęć do ćwiczeń. Istotna jest również profilaktyka wad postawy w domu, przedszkolu czy szkole, od spania na materacu wygodnym, a jednocześnie bezpiecznym dla kręgosłupa, poprzez siedzenie w prawidłowej pozycji podczas zajęć, po wybór ogólnorozwojowych sportów. Współpraca z doświadczonym fizjoterapeutą to realna troska o dobro i zdrowie dziecka.
